แฝงตัวในดง Bitcoiner ที่งาน Thailand Bitcoin Conference 2024
เป็นครั้งแรกที่มางาน Conference ของชาว Bitcoiner ได้เรียนรู้อะไรใหม่ ๆ เยอะแยะเลย ตอนนี้ใช้ Nostr เป็นแล้วนะ แถมยังได้เล่น Age of Bitcoin แปปนึง
งานจัดขึ้นในวันเสาร์อาทิตย์ 14 - 15 กันยายน 2567 ที่ True Digital Park ฝั่ง East ที่เป็นตึกใหม่ (ที่เริ่มชินล่ะ555) ชั้น 3 มาถึงหน้างานสีส้มอร่ามเลยล่ะ ใครไม่เคยมามีป้ายส้มชี้ทางเข้าแบบนี้
เข้ามารับบัตร และมีพวงกุญแจ เขาบอกว่าไว้ส่องงานสามมิติในงาน
แน่นอนมาถึงเช้า แต่ก็ไม่ทันพิธีเปิดแหละ ข้างนอกมีมุมซื้อของ ข้างในเป็น main stage ตอนนั้นมีการแสดงพิธีเปิดด้วยล่ะ รู้สึกว่าเดือดมาก
แต่หาบูธ Age of Bitcoin ไม่เจอ เจอพี่เทอร์โบ แกบอกอยู่ตรงโน้นนะ เดินไปสักพักเจอล่ะ ตรงนั้นมีบูธ boardgame มีที่นั่งพัก ห้อง advance stage ห้อง beginner stage และห้องบ้านบอลที่พ่อแม่ฝากลูกไว้
เจอทีม Bittoon DAO เข้ามาแวะดู Age of Bitcoin แปปนึง ก่อน session แรกจะเริ่มแปปนึง
ในบล็อกนี้เราเข้าทั้งสองวันเลย เข้า Advance Stage และ Beginner Stage มีเข้า Main Stage บ้างแว่บ ๆ สำหรับทางบ้านเขามีไลฟ์สตรีม Main Stage นั่งฟังตอนทำงานได้ที่นี่เลย
Krutt: unlocking Global Liquidity
- Aekasitt Guruvanich
กล่าวถึง new product เขาคือ Tayan และพูดถึง stagechain ด้วย
เขามองว่า Bitcoin นั้น เป็น programmable not programmed
การเป็น Bitcoin developer ต้องใจแข็งตลอดเวลา เพราะมันมีการทับกันตลอดเวลา
Bitcoin DeFi เป็น buzzword ที่ไม่เห็นภาพจริง
UX ที่สวยที่สุดในโลก ดันเป็นการล็อกที่ไม่ให้เรามีสิทธิ์เลือก ต้องทำอันนี้เท่านั้น ซึ่งมันเป็น web clean ไม่ได้ลง style สวยงาม
Lightning finance
Supertestnet เป็น Dapp ที่ทำมั่วไปเลย → stagechain.js สามารถ POC ได้ แต่ใช้จริงไม่ได้ มีความน่ากลัวที่ต้อง copy paste ค่าต่าง ๆ เช่น connect wallet ด้วย blackcat
การสื่อสาร bizdev เกิดขึ้นบน Nostr
Design space: trust-minimized non-financial app สามารถทำแอพพวก social club, crown fund, P2P game, liquid membership, dutch auction การประมูล ซึ่งจริง ๆ มันมี trust ในระดับนึงอยู่ อาจจะสร้างแบบ in-balance ได้, coin swap, ticketing เปิดรับลูกค้าได้ สามารถคำนวณ match with market ได้เลย
1 command line สามารถสร้าง และใช้ได้จริง สามารถดูผ่าน Github Page ได้
Q & A
- หลัก ๆ มีพื้นฐานเรื่อง javascript และการใช้งาน git ด้วย (ซึ่งปกติ developer ต้องมีความรู้ในเรื่องนี้อยู่แล้ว)
- เรื่อง security บน Github ตัวแปร public ไม่จำเป็นต้องมี และ private key อยู่กับเรา ตัว Alby เอาไปไม่ได้อยู่แล้ว
- App ตอนนี้มี Ordinal อันนี้เป็น NFT ด้วย แล้วก็ UTXO ใช้แลกเปลี่ยนงานศิลปะ โฉนด
ปล. อันนี้ฟังแล้วงง ๆ อย่างว่าห้อง advance เหมือนได้ศัพท์ใหม่มาเพิ่ม
Fedi workshop
- Dea Rezkhita, Mary Victoria Imasuen
เขาใช้คำว่า playshop เพราะอยากให้ทุกคนสนุกไปกับ session นี้ แถมได้ sat มานิด ๆ หน่อย ๆ ด้วย
Community: hope _ together with community
Community wallet
ปกติเราเก็บ Bitcoin ไว้ที่ไหนกันบ้าง? อาจจะใน software wallet, hardware wallet, exchange แล้วเรามาใช้ wallet ร่วมกันในคอมมูได้ไหม
Fedimint
transaction + communicate with lightning wallet
เขามีตัวอย่างที่เป็น video เปิดให้ดู ส่งลิ้งให้เพื่อนกด ตัวแอดมินเอา verify code จากเพื่อน ๆ มายืนยัน
เราสามารถ connect เพื่อสร้างคอมมู และสร้างหน้า onboarding เพื่อเชื่อมทุกคนเข้าด้วยกันได้
ตัว Fedi เป็น super app ที่เชื่อมทุกคนเข้าไว้ด้วยกัน
Playshop
มาถึงตัว playshop ของเขา ให้ download app Fedi จากนั้นให้ทำการสร้าง account ใส่ display name แล้วเข้าคอมมูกลุ่ม workshop ในวันนี้ ซึ่งจะมีอายุถึงตอนจบงานนี้เท่านั้นนะ รวมถึง sat ในกระเป๋าด้วยนะ
สามารถเขาโอนให้เรา 12,000 sat โดยการเพิ่มเพื่อน แล้วส่ง sat ผ่าน icon wallet ที่หน้าแชทได้เลย จากนั้นเราโอนให้คนถ้ดมา 9,000 sat แล้วเขาโอนให้คนถัดมา 6000 sat และโอนให้คนสุดท้าย 3000 sat ดังนั้นทุกคนจะได้ประมาณ 3000 sat ติดกระเป๋าไว้
และสามารถรับส่ง Bitcoin ผ่าน lightning ไปที่ wallet อื่นได้ เช่น wallet of satoshi ที่ปุ่ม send และ receive ตามปกติได้เลย
แอพอื่น ๆ ในนั้นมีอะไรบ้าง?
- Bitrefill: สามารถเข้าไปซื้อ voucher และ sim card ได้
- BTC map: หาสถานที่ที่สามารถจ่ายด้วย Bitcoin ได้
- AI assistant: ต้อง topup ด้วย sat ก่อนใช้งาน
- Sats-4-AI: เป็น Generative AI มีกิจกรรมเจนรูป เพื่อลองทำ mascot กลุ่มได้ โดยมีค่าใช้จ่ายคือ 200 sat ต่อรูป
- Fedi mods: bookmark website
แล้วมีแจก sat ฟรีด้วย บนสไลด์คือเราจะเห็น QR code ที่ดูเกินปกติทั่วไป ใครมันจะไปสแกนได้ 55555 จริง ๆ บน slide ต้องไปสแกนผ่านแอพ Fedi ซึ่งอันนี้แจก 4000 sat
เขาบอกว่าให้ดูใต้โต๊ะ เขาสอด QR Code ให้สแกนตามนี้นะ จากนั้นเราเคลม 4000 sat เป็น feature receive bitcoin offline
ทำไมทาง Fedi ต้องทำสิ่งนี้? เพราะเป็นการสร้าง community เพื่อให้เกิด Bitcoin adoption
อันนี้เว็บของเขาเนอะ
Getting started with Nostr Development
- Passapol Eamsakul (Nicky Dev)
การเริ่มต้นการเป็น Nostr Developer ต้องรู้อะไรบ้าง?
ใน session นี้มี Agenda ดังนี้
- Lecture
- Workshop
- Nostr Growth
- Q & A
Lecture
Nostr ในมุมมองของ speaker
Nostr ย่อมาจาก note & other stuff ที่ถูก transmit โดย delays โดย note คือ social media และ other stuff คือ data communication
Open protocol decentralized social platform เราสามารถทำ social network platform นึงได้โดยไม่ต้องมีฐาน user และมี server เป็นของตัวเอง
มองว่าเป็นฐานในการพัฒนาแอพในอนาคต คือเป็นโลกอินเตอร์เนตในอนาคตนั่นเอง
protocol evolution
Protocol เราคุยกันยังไง เช่น sms, email
จากยุค internet สู่โลก digital มาถึงยุคการเกิด Bitcoin แปลงเงิน physical เป็น digital มี lightning ที่ส่งเงินผ่านกันได้เร็วขึ้น จนเกิด Nostr ขึ้นมา เป็น protocol upgrade จาก internet เป็น open protocol ที่ทำให้โลกการเงินเชื่อมต่อได้ทั่วโลกแบบ decentralized ได้
Nostr vs traditional
ปัจจุบัน user ที่จะมาใช้ platform นี้ต้เงเปิดเผยตัวตนก่อนสมัครเข้าใช้งาน การคุยกันระหว่าง frontend และ backend ต้องคุยผ่าน API และต่อทั้ง flow เพื่อให้ได้ 1 app ขึ้นมา
ส่วน Nostr การเช้าใช้งาน user ไม่ต้องเปิดเผยตัวตน มี key pair เข้าไปที่ client เพื่อดูว่าถูกต้องไหม ถ้าถูกต้องก็ทำงานได้ client ทำงานกับ server เรียกว่า delay ผ่าน NIPs คือข้อตกลงว่าเราส่งข้อมูลผ่านกันแบบไหน และทำให้ developer focus จุดเล็ก ๆ โดยจะ focus ในการพัฒนา client เท่านั้น โดยสร้าง client หรือแอพนั่นแหละ implement ตาม NIPs แล้วไป focus UI/UX ในการใช้งานได้มากขึ้น
อย่าง Facebook มีข้อจำกัด เช่นถ้าเราอยากทำแอพ social แบบนี้ เป็น Facebook อันที่ 2 ในตลาด ต้องมีทีมทำ frontend backend ใด ๆ และคนติด social media ปัจจุบัน เพื่อนเราอยู่ใน platform นั้น ๆ ด้วย
ส่วน Nostr สร้างแอพกบบนี้ได้เลยโดยไม่ต้องใช้เงินทุนมหาศาลในการสร้างทีม และ product เพราะมี user อยู่รวมกันทั้งโลก อยู่ที่ใครจะทำ cilent ได้ตอบโจทย์ user ได้มากกว่า คนก็ไปใช้อันนั้น
Nostr vs web3
มี concept และ idea เดียวกัน คือ decentralized และ blockchain ในจุดนี้มี detail ต่างกันนิดหน่อย คือ
- Nostr ไม่ได้ต้องการ blockchain เป็นหลัก ต้องการ protocol ในการเชื่อม lighting เป็นหลัก
- ส่วน web3 มี token ต้องทำ tokenomic ก่อน เพราะมี blockchain เป็นฐาน
และสุดท้ายก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน
สรุป Nostr ≠ web3
Nostr workflow
ส่วนประกอบ และการไหล
- user สามารถสร้าง key pair ได้เอง เพื่อเปิดเผยให้ client รู้ว่าของเราถูกต้อง
- client เป็นเครื่องมือที่ติดต่อกับ delay ทำให้เกิด event มีหน้าที่ 2 อย่าง คือ เขียน data และ ขอ data
- การเขียน data จะบันทึกลง database ของ delay ส่วนการขอ data ก็ดึงข้อมูลจาก delay ขึ้นมา
- key pair = public key + private key
- client กำหนดได้เองว่าเชื่อมต่อ delay ได้กี่ตัว และดูได้ว่ามีข้อมูลอะไรบ้าง และเชื่อมต่อกับใคร ถ้าใช้ delay เดียวกัน ก็จะเห็น content เหมือนกัน
NIPs
ย่อมาจาก Nostr Implementation Possibilities
ว่ากันง่าย ๆ คือมาตรฐาน protocol ที่ใช้กันสำหรับ Nostr หลัก ๆ ที่เราใช้งานกัน จะมี
- NIP-01: เป็นอันพื้นฐานที่ต้องรู้ บอกโครงสร้าง event การรับส่งข้อมูลต่าง ๆ ทำให้เรารู้โครงสร้างแล้วเอาไปสร้าง client ได้เลย ทำให้ developer focus ที่โครงสร้างนี้อันเดียว
ข้อความที่ client ส่งให้ delay: เขียน event, req คือ request ขอข้อมูล และ subscription ได้ข้อมูลย้อนหลัง และได้รับอันใหม่ในอนาคต, close ขอของเก่า ไม่เอาอันใหม่ ทั้งหมดทำให้เราทำ real-time application ได้ง่ายขึ้น ความยากลดลง เพราะ connect กับ delay
จาก delay ไป client: event ตอบ, ok คือ success, eose คือ delay บอกว่าข้อมูลที่ request ส่งไปให้หมดแล้ว, closed ปิด, notice พวก failure ต่าง ๆ เช่น การเชื่อมต่อมีปัญหา อะไรบางอย่างไม่ถูกต้อง
pubkey บอกว่าใครเป็นเจ้าของ event นี้ จะทำการขอ NIP-01 kind 0 ได้ข้อมูล profile ของคนนี้มา พร้อม information NIP-05 หลัก ๆ kind คือประเภทของ event นั้น ๆ แล้วยังมี geo tag มีความคลาดเคลื่อน 5 m สามารถปรับเพิ่มให้แม่นยำขึ้นได้ และมีการกัน spam ใส่ PoW ลงไป
- NIP-23: long form article
- NIP-53: สำหรับ live stream
Workshop
แล้วเราจะเริ่มพัฒนายังไง? มี tool เป็น NDK (Nostr Development Kit) และ Nostr tools ต่าง ๆ ให้เราเลือกใช้ และหา delay มา run ยังไงฦ
ก่อนอื่นเราก็ได้เรียนรู้เรื่อง request และรับ event มายังไง เรารู้โครงสร้าง client ได้ จะเป็นการเปลี่ยนมิติในการรับส่งข้อมูล
จากนั้นเขาเปิด Github อันนี้ มา demo ให้เราดูโดยเปิด codespace เราก็ต้องลองกลับไปเล่นที่บ้านด้วยนะ เพื่อลองเล่น และทบทวนความเข้าใจ
nicky-devตอนแรกลองเชื่อมต่อกับ web socket ในการเริ่มต้น โดยเริ่มที่ไฟล์ index.mjs และทำการ connect ที่ onOpen() ในตัวอย่าง kind = 1 และ limit = 1
ต่อมาใช้ Nostr tools ในการ connect แล้วมีการขอข้อมูลไปเลย
จากนั้นใช้ SDK
แล้วเราจะหา delay ที่เราต้องการ connect ยังไง? หาจาก awesome-nostr เริ่มจากหา tool ก่อน แล้วเลือก relay ซึ่งมีเยอะประมาณนึง
aljazceruและมีคนไทยทำ delay รองรับ NIP-50 ด้วย ซึ่งอันนี้ทำ search engine ได้ (เขาใช้ Kotlin เขียนด้วยแหะ)
rushmi0แล้วเราสามารถนำ docker มา run delay ได้ โดย connect กับ web socket อีกทีที่ client แล้วเปลี่ยน delay แล้วมา connect localhost ได้เลย
ถ้า user คนนั้นเป็น user ใหม่ สามารถ generate new user โดยได้ key pair ออกมา แล้ว validate client อีกที
key pair ประกอบด้วย private key เป็น unit32 และ public key เป็นเลขฐาน 16 ทั้งหมดเอาเข้า byteToHex แปลง binary เป็น key จากนั้นเอา public key มาค้นหา profile ซึ่ง kind = 0 โดย author = public key จากนั้นสร้าง content signer ของ NDK เลือก NIP ว่าจะลง content อะไร
ส่วนมาตรฐาน NIPs ใด ๆ สามารถอ่านได้ที่นี่เลย
nostr-protocolNostr Growth
- Wherostr: ของคนไทย เป็น client ที่มี map ไว้แชร์ location หรือ check-in
- ZapD: เกิดจาก pain point ว่าราคาอาหารบน delivery ไม่ตรงกับหน้าร้าน และ raider ได้รับรายได้ที่ไม่เป็นธรรม ถูกบังคับให้พ่วงงาน
- NoTs: Nostr internet ขั้นถัดไป ทำ smart home โดยไม่ต้องซื้ออุปกรณ์ตาม ecosystem ของเจ้านั้น ๆ เราจะซื้ออะไรมาใช้ก็ได้ เข้าถึง device ได้ถ้าเขาจะทำ แต่ต้องเชื่อใจว่าจะกดไม่ปิดไฟ กดเปิดแอร์บ้านคนอื่น
- Zapwork: จ้างงานข้ามโลกได้ จ่ายด้วย Bitcoin
Q & A
เนื่องจากเขาทำให้ดูในฝั่ง web development มีคนถามว่าฝั่ง mobile development เราจะทำยังไง เขาบอกว่าบน Flutter มีอันที่ชื่อ dart_nostr
เท่าที่ลองเข้าไปดูบน pub.dev ก็มีหลายตัวอยู่
ฝั่ง Android ลองหา Google เล่น ๆ ก็มี library อยู่บ้างเนอะ
จากนั้นออกมาเข้าห้องนํ้า แล้วก็เจอทีม I Learn A Lot เกือบครบทีมกัน ที่โซน Age of Bitcoin (และเป็นโซนประจำของพวกเราทั้งสองวัน555) แล้วก็แยกย้ายไปฟัง session ส่วนเราหาข้าวกิน เจอร้านนี้มีข้าวกระเพรา และสเต็ก ราคา 12,000 sat ซึ่งมีไม่พอ เลยซื้อในราคา 150 บาท
ซึ่งกินนานมากยังไม่หมดเลยแหะ ให้เยอะมาก พี่เขาจะเอากำไรมาจากไหนเนี่ย
Building an NWC-First Open Source Lighting Wallet
- Rolan Bewick, Pavan Joshi
Session จากทาง Alby กล่าวถึง Alby Hub
หนึ่งในสอง speaker เขาบอกว่าเขาพูดไทยได้ พูดชัดด้วยนะ แต่ session นี้พูดอังกฤษ
เรามักจะจ่าย รับ และส่ง Bitcoin จากแอพมือถือของเรา และเราทำสิ่งที่ดูห่างไกลจากคำว่า web3
user → app: สร้าง account, สร้าง identity, สร้าง wallet เพื่อใช้งานวนไป
แล้วเรา connect wallet ด้วยอะไรได้บ้าง? OAuth, WebLN, LNURL-AUTH, LNC แต่ละวิธีมีข้อดีและข้อเสียต่างกันไป
แล้ว protocol อะไรที่เชื่อมกับ app กับ web ดีล่ะ? NWC หรือ Nostr Wallet Connect 1 wallet สามารถเชื่อมได้ทุกแอพ
workflow: แอพสร้าง NWX connection ไปที่ wallet → wallet confirm กลับมา → แอพ request pay invoice ไปที่ delay → relay ส่งต่อ request ไปที่ wallet → wallet จ่ายธุรกรรมนี้ ไปถึงผู้รับ
Demo:
เป็น video clip
- เชื่อม damus แล้ว scan QR Code เพื่อทำธุรกรรม
- ทำ bot ส่ง sat ให้เรา โดยเชื่อมต่อกับ bot บน discord ใส่ nwc, lightning address และ default zap amount เพื่อเขื่อมต่อ พอกด emoji สายฟ้า เพื่อ zap พอมาดูหน้า account จะเห็นว่าเรากด zap ให้ใครไปเท่าไหร่บ้าง
- subscription donate: ใช้ command สั่ง bot บอกจำนวน sat ที่เราต้องการส่ง สามารถดูได้ว่าเราจะ accept all หรือ deny all
- ทำเกมส์ได้ด้วย ตัวอย่างเป็น Flappy Bird ก่อนอื่น connect กระเป๋าก่อนเล่น สามารถดู balance ที่มีได้ เมื่อเล่นแล้วผ่านในแต่ละเสา เราก็จะได้ sat เข้ากระเป๋า
share node: แบ่งตังค์ไปให้แต่ละคนได้ เช่นให้แบบ unlimited ได้ หรือจ่ายเท่าไหร่ต่อเดือน
Alby Hub
NWC-first open source lighting wallet
- Alby's Journey: Alby browser extension + WebLN, Alby Account + API, Alby NWC + nwc.gatalby.com
- Stat: 1M monthly Bitcoin payment
- open source software: self sovereign path
- Products: Alby Browser Extension, Lightning Address, Alby Account, Alby Developer API, Alby OAuth2 Wallet
- original NWC app with full rewrite
- node backend, channel partner, Alby Hub Flavors
- subaccount แยก account เช่นสร้างแยกให้พ่อให้แม่ อะไรงี้ → Alby Go เป็น mobile wallet
แผนในอนาคตว่าจะทำอะไรต่อ
Transforming Energy Industry with Bitcoin Mining
- Chayoot Anukoolkarn (Yutt), Pitcha Suthigul, Piccolo, Watcharaporn Donsang (Aom)
อยากไปฟังห้อง main stage บ้างง่ะ
- ความเท่าเทียมให้ด้านพลังงาน
- ซื้อเครื่องขุดในไทยไม่คุ้ม 2.10 บาท ซื้อเองคุ้มกว่า
- พลังงานหมุนเวียนควรมีต่อเนื่อง แต่เนื่องมาจากธรรมชาติเป็นหลัก เลยมีช่วงเวลาที่ผลิตได้เยอะ แต่ไม่ได้ใช้งาน solarcell ผลิตกลางวัน ใช้กลางคืน แล้วส่วนที่เหลือที่ผลิตอาจจะเอาไปขุด btc เพิ่มได้
- bitcoin ทำให้โลกร้อนไหม ใช่ แต่การที่เรามีชีวิตของเราก็ใช้พลังงาน และก็มีส่วนทำให้โลกร้อนเช่นกัน
ก่อนเข้า Main Stage พอดีกินสเต็กแล้ว ยังไม่ได้กินนํ้า เลยนำ sat ที่ได้จาก session ของ Fedi ไปซื้อนํ้า เลยได้ชาไทยที่นุ่มละมุนนี้ของร้าน Coffee Oasis ในราคา 5800 sat ส่วนที่เหลือเราโอนเข้า wallet of satoshi ไปหมดล่ะ
พอเบื่อ ๆ ข้างใน เลยมาอุดหนุนเสื้อของทางงานหน่อย ปีนี้มี 2 ลาย และลายละ 2 สี ก็ต้องจัดสักตัว
เลยออกมานั่งเล่นโซน Age of Bitcoin แล้วก็เจอเอ็มแน็ตที่มาพอดีรอบสุดท้ายของวัน เกมส์สนุกมาก ๆ เลย เราต้องทำมาหากินเพื่อจะเก็บ Bitcoin ให้ได้เยอะ ๆ หน้าบูธได้เล่น 3 ปี แต่เกมส์จริงนานกว่านี้ ใช้เวลาในเกมส์ 8 ปีด้วยกัน
จากนั้นไปกินข้าวกับทีม จบวัน กินเสร็จตอนลงรถคือฝนตกแรงมากกกกกกกกกกกกก ดีที่รอดมาได้
ตอนเช้าใส่เสื้องานที่เพิ่งซื้อมะวานมา และพบเจอกับทุกคนเช่นเคย ที่โซน Age of Bitcoin 555 ตอนที่ได้บัตรมาเราจะได้พวงกุญแจแผ่นส้ม ๆ ที่เขาบอกว่าเอาไว้ส่องงาน 3 มิติอ่ะ เดินดูทั้งงานก็ไม่รู้ว่าจะเอาไปส่องอันไหน ซึ่งสรุปว่าเอาไว้ส่องเสื้ออันนี้555555 ก็เลยส่องเสื้อก่อนแยกย้ายเข้า session แรกกัน
ตัวสีดำ fix the world แล้วมารู้ทีหลังว่าตัวสีขาว fix the money
GM GM.
— Minseo ⚡ (@mikkipastel) September 16, 2024
Fix the money, fix the world#TBC2024
.
หรืองานศิลปะที่ว่าในงาน คืออันนี้ 🤣
.
สองวันมานี้อาจจะไม่ได้เข้าทุก session แบบแน่นมาก แต่เนื้อหาที่เข้าไปแน่นประมาณนึงเลย อาจจะได้อ่านกันทั้งอาทิตย์ 😄 pic.twitter.com/rArcyv5uod
Mastering Bitcoin Security with Hardware Wallet & U2F
- Suppakrit Boonsat (Bit)
ตอนเข้ามามีให้ทำแบบสอบถามก่อน ว่าความรู้เกี่ยวกับ hardware wallet เต็ม 10 เราให้เท่าไหร่
จากนั้นให้เราใส่คำถามที่เราสงสัย
- hardware wallet ควรมีกี่อันดี? มีตัวเดียวก็พอแล้ว เหมือนเรามีตู้เย็น หรือถ้าจะมีวัถตุประสงค์ชัดเจน เช่น ไว้เทรด ไว้เก็บ
- ในปัจจุบันยังไม่มี hardware wallet ที่ใช้กับ lightning ได้เลย
- เก็บ hardware wallet กลัวเงินหาย? อยู่ที่เรากลัวหรือตระหนักแค่ไหน เหมือนเวลาเราข้ามถนนเราต้องระวังตัว ไม่ให้โดนรถชน นั่นคือความตระหนักของผู้ใช้นั่นเอง ให้แปลงความกลัวเป็นรูปธรรม เป็นการบริหารความเสี่ยง มีวิธีที่ทำให้เราสบายใจขึ้น และความสะดวกสบายแปรผกผันกับความปลอดภัย ดังนั้นเราอาจจะต้องเก็บ asset ไว้ในที่ปลอดภัย ถึงจะยุ่งยากหน่อยก็ตาม
- hardware wallet แบตเสื่อมแล้วยังสามารถเสียบไฟเพื่อใช้งานได้อยู่ ส่วน Tresor ไม่มีแบตมันก็ใช้งานได้นานเหมือนกัน เนื่องจากเป็นอุปกรณ์อิเลกโทรนิค ก็หมั่นเสียบดูบ้าง
- เมื่อไหร่ที่ควรซื้อ hardware wallet? ต้นทุนของ hardware wallet อยู่ที่เท่าไหร่ เหมาะสมกับ port ที่เราจะเก็บไว้ไหม ราคาคุ้มกับมูลค่าของ port ของเราด้วย เช่น ราคาเป็น 10% ของ port
ความปลอดภัยของที่เก็บ Bitcoin มีกระเป๋าหลายประเภท เช่น software wallet, exchange แต่ที่ปลอดภัยที่สุด คือที่ที่ไม่ได้ online นั่นคือ hardware wallet นั่นเอง
ต่อมามีซ้อมเล่น Kahoot เพราะท้าย session มีแจก hardware wallet และของอื่น ๆ
รู้จัก hardware wallet
- Tresor เป็นเจ้าแรกที่ทำ hardware wallet ขึ้นมา ได้รับความนิยม คนใช้ทั่วโลก สิ่งนี้เกิดมาจากขุด BTC แล้วหาย แล้วเราจะรักษายังไงไม่ให้หาย
- แรก ๆ ใช้สายในการต่อ usb ต่อมาเชื่อมต่อด้วย bluetooth ทำให้ได้รับความนิยมสูงมาก เพราะเชื่อมต่อกับมือถือได้ และมี NFC เข้ามา
- air-gapped เริ่มมา sign transaction ยืนยันว่าเราเป็นเจ้าของจริง ๆ โดยใช้ qr code สลับไปมา เดิมที่ใช้จากคอม มาใช้ตัวนี้แทน
- แล้ว Bitcoin ถูกเก็บไว้ที่ไหน ใช่ที่ hardware wallet หรือเปล่า? จริง ๆ แล้ว Bitcoin ถูกเก็บไว้ใน blockchain แล้วตัว hardware wallet เก็บ private key จาก seed เหมือนกุญแจไขกุญแจบ้าน สมมุติเราเก็บทองไว้ในบ้าน แล้วกุญแจหาย ทองยังอยู่ เราก็ไปปั้มกุญแจใหม่ด้วย seed phrase ซึ่งสำคัญมาก ๆ จึงเก็บไว้ในที่ที่สำคัญมาก ๆ
แล้ว seed มาจากหน่าย?
เรียนรู้จาก website generate seed กัน ใช้มาตรฐาน BIP-39 ซึ่งเป็นมาตรฐานของ Bitcoin ในสมัยก่อนนั้นเก็บพวกนี้บน paper wallet ถ้าเราทำหาย ใครไปได้เหมือนได้กุญแจไปไขตู้เซฟ เหมือนเรา sign transaction มี public key และ private key
BIP-39 wordlist 2048 คำ ตัวเล็กใหญ่ไม่มีผล เพราะเอามา reference กับ index แล้วแปลงเป็น binary code อีกทีนึง
ก่อนอื่นเข้าไปที่เว็บนี้กันก่อน
Ian Colemanจากนั้นเลือก 24 คำ แล้วกด generate เราจะได้ seed phrase ที่ช่อง BIP39 Mnemonic ตัว hardware wallet เก็บค่า BIP39 Seed และ BIP32 Root Key
ต่อมาติ๊ก Show entropy details เราจะเห็น Raw Binary แล้วค่านี้มันมายังไง?
สมมุติคำแรกเป็นคำว่า ridge ไปดูใน BIP-39 wordlist อยู่ที่ 1485 แต่มันเป็น index 1484 เพราะ index แรกเป็น 0 จากนั้นเอาไปแปลงเป็นเลขฐานสอง จะได้ 10111001100 และทั้งหมดรวมกันต้องได้ 256 bit ส่วน 8 ตำแหน่งหลังเป็น checksum ตรวจสอบความถูกต้อง และทำให้คำนวณย้อนกลับมาได้ สุดท้ายจะได้ BIP-39 seed ออกมานั่นเอง
ถ้าเราเขียนผิด สามารถไปเปิดดูใน dict อันนี้ได้เลย เขียนแล้วตรวจสอบง่ายกว่า
bitcoinหรืออีกวิธีนึง คือใช้ BIP-39 recover อย่างระวัง เอา checksum มา reverse คำที่เป็นไปได้ แต่ควรใช้ tool offline ไม่งั้น credential ถูกขโมยได้
แล้วเราเลือก seed เองได้ไหม? ได้ไม่หมด เพราะเหลือ checksum ต้องคำนวณ
Key Takeaway
- Bitcoin อยู่บน blockchain ทุกคนมองเห็นว่ามี Bitcoin กันเท่าไหร่ มี private key ถึงจะเข้าถึง Bitcoin ของเราได้
- private key ที่เสมือนกุญแจบ้าน ซึ่งแต่ละบ้านมึกุญแจหลายดอก มอง hardware wallet เป็นพวงกุญแจก็ได้
- passphrase (optional) ใส่แล้ว BIP39 seed phrase เปลี่ยน (salt) เก็บ seed ชุดเดียว ใช้แยกกระเป๋าตามวัตถุประสงค์ได้ สร้าง varient เป็น hidden ทำให้มิจหา BTC ไม่เจอ รวมถึงเราด้วย5555 ปัจจุบันถูกใส่ไว้ใน software wallet ส่วน hardware wallet ต้องใส่ในแอพของเจ้านั้น ๆ เลือก hidden wallet
- โครงสร้างของ wallet ทำให้เราสร้างได้มหาศาลมาก ๆ และแยก chain id ใช้กับ Bitcoin และ EVM ได้
- มาตรฐานถูก inherit ไปเรื่อย ๆ และทุกคนต้อง deploy ด้วยมาตรฐาน
- นิยมเก็บ seed phrase ไว้บนโลหะ เพราะทนทานกว่าบนกระดาษ
U2F
Universal 2nd Factor การยืนยันตัวตนครั้งที่ 2 หรือ 2FA ที่เราใช้ มันจะ random ตัวเลข มันมีช่องโหว่อยู่ เพราะเวลาที่ scan QR Code มันเป็น tree share มันจะแชร์ secret อันนึงออกมา และเวลาเข้า cryptograhpic hash
U2F ไม่ส่ง private key ไป server เพื่อไป generate challenge phrase ว่าถูกไหม ฉัน unlock ได้ สิ่งนี้เป็นของฉัน มันรู้ว่ามันคือเรา ซึ่งบาง hardware wallet มีอยู่แล้ว ถ้าเจ้าไหนมีให้ใช้ เปิด 2FA กับ email ก่อน เพราะมันแฮกเมลล์ได้ มันจะเข้าทุกอย่างของเราได้
จบ session ด้วย Kahoot ที่ข้อแรกดันตอบไว ข้อสองดันผิด ปีนขึ้นไม่ไหว อดได้รางวัลเลย
จากนั้นออกมานั่งพัก พบว่างานไลฟ์ Age of Bitcoin อยู่
Bitcoin Diploma
- Notoshi, Sutthikead Sirivoradechkul (Guy), Dr. Kittapob Wachatimanont (Eak), Patsakorn Tripiboonsuk (Oven)
ความน่าสนใจของมันก็คือ คนยุคนี้หาความรู้จาก internet ซึ่งมีเยอะมาก และเราอ่านไม่หมดแน่นอน ดังนั้นเขาจึงทำเป็นสื่อเรียนรู้นี้ออกมา โดยให้เราทำความเข้าใจว่า “เงิน คืออะไร?” และเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาอย่างไร แล้วเสื่อมค่าลงเรื่อย ๆ ได้อย่างไร และมาถึง Bitcoin ว่าส่งผลอย่างไรกับโลกใบนี้ นอกจากจะเรียนแล้ว ยังมีกิจกรรมให้ทำด้วย เป็นแบบฝึกหัด ให้เราเข้าใจมันได้มากขึ้น และ Bitcoin Diploma เป็น tool ที่เป็นมากกว่าตำราเรียน
ใน session มีเล่มมาให้เล่มให้เราดูเป็นตัวอย่าง จะมี 2 เล่ม คือ
- เล่มนักเรียน อันนี้หนา
- เล่มคุณครู เอาไว้สอน อันนี้บางหน่อย
ทั้งหมดมี 10 บทเรียน เนื้อหาแบ่งเป็น 2 ส่วนหลัก คือ
- เรื่องระบบการเงิน ให้คนเรียนเข้าใจโดยรวม มีกิจกรรม คือ จำลองให้เราเป็นธนาคาร ให้เราเข้าใจเรื่อง fractional reverse banking ระบบสำรองเงินในคลัง เราสามารถสร้างเงินได้มหาศาล และสร้างหนี้ได้มหาศาลเช่นกัน
- Bitcoin ว่ามันคืออะไร ทำงานยังไง การใช้งานต่าง ๆ เช่น lightning แน่นอนกิจกรรมมีให้เราสร้างกระเป๋า Bitcoin และ lightning อย่างปลอดภัย รวมถึงเรื่อง node ด้วย
เราจะเก็บมูลค่าเงินไว้ได้อย่างไร มันส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของเราด้วย
อีกทั้งให้เราทำความเข้าใจระบบการเงินก่อนที่จะเรียนรู้ Bitcoin
อีกหนึ่งจุดประสงค์คือ ให้ผู้เรียนมีความหวังในการใช้ชีวิตมากขึ้น ทำให้เขารู้สึกมั่นคง และส่งต่อไปที่คนรอบตัว
ตัว Bitcoin Diploma ใช้เรียนในหลาย ๆ ประเทศ และมีแปลหลาย ๆ ภาษา มีประเทศที่ใช้หลักสูตรนี้ 22 ประเทศ 32 node เกิดจาก community หลาย ๆ ประเทศ ตั้งเป้าหมายสร้างคุณครู 700 คนในการสร้างความรู้
Bitcoin Diploma เกิดจาก John Dennehy ตั้งที่ประเทศเอลซาวาดอล ประเทศที่ยอมรับการใช้จ่าย Bitcoin ในประเทศ ใช้เวลา 3 ปีในการ set ความรู้ที่ถูกต้องก่อน ทำ proof-of-concept มีเปิดระดมทุนที่ Geyser อีกทั้งมีรัฐบาลสนับสนุนในเรื่องการเรียนรู้อีกด้วย
คุณครูเรียนจบ 10 week เรียนอาทิตย์ละชั่วโมง เรียนจบได้ใบ certificate
มีสอนจับมือทำ สอนใช้ Bitcoin และมี community ดังนั้น Bitcoin standard ได้เกิดขึ้นแล้ว
นอกจากการเรียนการสอนแล้ว ยังมีกิจกรรมอื่น ๆ เสริมด้วย อาจจะให้รางวัลเป็น BTC
สื่อการเรียนการสอน Bitcoin นอกจากหนังสือที่เราเห็นตามท้องตลาด มี Bitcoin Diploma แล้วยังมี The Litter HODler Commic book อีกด้วยนะ
ในส่วน Bitcoin Diploma ภาษาไทย ทีมแปลไทยเสร็จแล้ว อยู่ในขั้นตอนการ proof อยู่ เสร็จประมาณ 60% คาดว่าจะ launch ปลายปี ซึ่งหลักสูตรนี้ success และสามารถทำซํ้าได้ สร้าง Bitcoiner หน้าใหม่ สามารถปรับใช้ได้กับทุกคน เพราะเป็น open-source เลยฟรี เนื้อหาเหมาะกับอายุ 12 ปีขึ้นไป
future plan ถ้าเสร็จแล้วอะไรต่อ
- จับมือกับ code kids เพื่อให้เข้าถึงเด็กได้ง่ายขึ้น
- อาจารย์ตั๊มเอาไปสอนที่สาธิตธรรมศาสตร์
- อาจจะมีการนำเนื้อหานำเสนอในรูปแบบ comic
เกี่ยวกับตัวโปรเจกต์หลัก
เล่มนักเรียน
MyFirstBitcoinเล่มคุณครู
MyFirstBitcoinแล้วเขามี discord กับช่องทาง donate นะ
ต่อมากินข้าวกลางวัน จากนั้นเดินเล่นแล้วก็เจอสิ่งนี้ ตู้เติม sat ซึ่งเขารับเงินสดเท่านั้นไม่มีรับโอน วิธีการก็คือ เอาธนบัตรสอดเข้าไปในเครื่อง จากนั้นมี QR Code ให้เราเปิดแอพ Wallet of Satoshi มาแสกน แล้วกด receive เพื่อรับ sat
แล้วเอา sat ที่เติมไปเล่นเครื่องคีบอันนี้ สแกนจ่าย sat พอจ่ายเสร็จคีบได้เลย ได้สติ๊กเกอร์แผ่นใหญ่กลับมายังไม่ได้ตัดเลย
แล้วก็อุดหนุนปลากรอบ CrispyWill ไปฝากที่บ้านด้วย
Exploring Nostr
- Notoshi, Munich
เข้ามาเกือบไม่ทันนิดหน่อย
- decentralized: delay คือ database แบบกระจายศูนย์
- open protocol: Nostr เป็น open protocol สามารถใช้งานได้หลายอย่าง
- censorship-resistant: user มีสิทธิ์เลือก delay เองได้
- high security: encrypt ข้อมูลส่วนตัวก่อนส่งทุกครั้ง
web2 ที่เรารู้ ๆ กันคือการถูกจำกัดอะไรบางอย่าง เช่นการถูกกด reach และเราไม่ได้เป็นเจ้าของ content บน platform ส่วน Nostr key เป็นของเรา content เป็นของของเรา
ทำให้เกิด technology ต่าง ๆ อย่าง Nostr Dev Kit, Blossom Drive (คล้าย ๆ Google Drive), มีสิ่งนึงสร้างคล้าย ๆ VPN ให้ปลอดภัย และเป็นส่วนตัวมากขึ้น, ตัวจัดการ public IP เราจึงไม่จำเป็นต้องมีอันนี้ เพราะมีตัว allow เข้าไป
เราสามารถนำ Nostr ไปพัฒนาได้หลากหลาย
การทำงานแบ่งเป็น 2 ฝั่ง คือ
- Client: ยืนยันได้ว่าใครเป็นคนสร้าง content นี้ มีรายละเอียด kind, content, tags, pubkey, create_at
- Relay: ได้รับ event อะไร และส่งอะไรกลับไปบ้าง
ตัวอย่าง Nostr App
- Habla: platform long-form content เขียน html element ได้
- yakiHonne: long-form article เหมือน Habla
- Zap.Stream: สามารถ stream video ได้ ข้อดี donate และทุก sat จะไปถึง content creator ทั้งหมด ไม่หัก % จาก platform
- npub: สร้าง blog website ได้ เขาใช้ Ghost CMS (ทางนี้แอบไปส่องมา คือใช้ theme เดียวกันได้เลย แบบเว็บนี้ ข้างล่างมาให้กด zap อีก)
สมัคร Nostr ยังไง?
session นี้พาทุกคนมาสมัคร Nostr เป็นของตัวเอง ซึ่งเราจะใช้แอพอะไรก็ได้เลย (จาก session เมื่อวานนี้ Nostr ก็คือ protocal นะ) ในที่นี้ใช้ Wherostr เป็นของคนไทยทำ
ขั้นตอนง่าย ๆ ลงแอพ สามารถพิมพ์ Wherostr เพื่อหาแอพนี้ได้ทั้ง Play Store และ App Store จากนั้นเข้าแอพ กดปุ่มสีเหลือง Let’s get started! แล้วไปกันต่อเลย
ต่อมาใครยังไม่มี Nostr สามารถเข้าไปสร้าง account ใหม่ได้ ส่วนเราที่เพิ่งสมัครช่วงก่อนวันงาน เอา private key มาใส่เพื่อใช้ account ที่เราสร้างไว้ได้ จากนั้นก็ตกแต่ง profile ให้เรียบร้อย
ช่องสำคัญช่องนึง คือ Bitcoin Lightning Address สามารถใส่เลขกระเป๋า Wallet of Satoshi ได้เลย อย่าลืมเชื่อม email เพื่อ backup ด้วยน้า
ส่วน NIP-05 ถ้าใครมีก็ใส่ ถ้าไม่มีก็หาเอา ของเราใช้ของทาง siamstr เลย จะได้ @siamstr.com ห้อยหลังชื่อเรา แถมเชื่อมกับ lightning wallet ได้ด้วย
การติดตาม ติดตาม #siamstr จะได้เจอเพื่อนเยอะ ๆ และสามารถติดตามคนนั้น ๆ ได้เลย เพื่อให้เห็นขึ้น feed เยอะขึ้น และ post แล้วไม่สามารถ edit ได้ บางแอพ edit จะกลายเป็น post ใหม่ และลบ post ยาก อาจจะลบได้แค่บาง delay เท่านั้น
ส่วนสำคัญ แน่นอนคือ key pair
- public key: npub1… เอาเลขนี้มาหาเพื่อนได้
- private key: nsec1… อันนี้สำคัญมาก เก็บรักษาไว้ดี ๆ อย่าเอาไปเก็บบน online
แล้วจะเก็บยังไง? จดก็ดูมีความ human error ได้
- Bitwarden: เป็น password manager secret open source เขาจะ encrypt data ก่อนเก็บบน server ใช้งานค่อนข้างง่าย ปลอดภัยประมาณนึง / เพิ่มเติมเห็นคนถามใน Nostr ใส่ private key ในช่อง password และใส่ npub ในช่อง username นะ
- keet.io
การใช้งานในคอม ใช้ Nostr Connect เป็น extension ถ้า login ด้วย private key จะเสี่ยงกว่า ในการใช้งานสามารถดูจาก YouTube ได้ และ sign แค่ signature ของเรา ไม่ได้เอา private key ไปใช้โดยตรง
ถ้าเราเป็น content creator ทำทุก platform ได้ ตัว Nostr ก็เป็นอีกช่องทางนึงที่น่าสนใจ แต่ให้ content creator มาเล่นตรงนี้หมดเลยน่าจะยาก
อื่น ๆ แบบละเอียด สามารถอ่านได้ที่นี่เลย
ระหว่างที่เราลองโพสกัน แปปเดียวได้มา 11 sat แล้ว
หลาย ๆ คนคงจะเห็น reply guy มันเป็น bot ตัว delay ควรกรองออกได้ มันเกิดมาจากการเปิด API ให้ใช้ เราสามารถ mute เองได้
Lightning Wallet for Merchant
- Notoshi, Munich, Siraphop Nilbodee (Khing)
เกิดจากอยากผลักดันให้ชำระหนี้ตามแต่เรา และการรับ Bitcoin ยังถูกกฎหมายอยู่ในตอนนี้ ส่วนสรรพากรออกประกาศเกี่ยวกับรายได้คริปโต ให้สามารถเสียภาษีได้
Bitcoin คือ A peer-to-peer electric cash system แต่ในไทยคือ สินทรัพย์ดิจิทัลที่เป็นคริปโต
การซื้อขายปกติ เช่น เราซื้อพิซซ่า มากิน เราเป็นคนซื้อ จ่ายเงินให้คนขาย แล้วได้พิซซ่ามากิน แต่ถ้าเราจ่ายด้วย Bitcoin จะเป็น barter trade จะเป็นการตัดคนซื้อออกจากระบบ คือเราเอา Bitcoin ไปแลกกับพิซซ่า แล้วเขาได้ Bitcoin ของเราเป็นการตอบแทน
เมื่อเราได้ยินข่าวเกี่ยวกับ กลต. ว่าห้ามโน้นนี่นั่น แล้วเรามีความสัมพันธ์อย่างไรกับ กลต.?
เขาออกประกาศใด ๆ ออกมา เนื้อหาห้ามการโฆษณา ชักชวน ให้ชำระค่าสินค้าหรือบริการได้ ซี่งทั้งหมดกับคนที่ขอ license ต่าง ๆ กับ กลต. (ในบริบทนี้ก็นิติบุคคลแหละ / เพิ่งนึกออกตอนนี้ว่า น่าจะ appiled กับธุรกิจที่ต้องขอ license กลต. ไหมนะ วันนั้นก็ลงมาตรวจงานนั้นอยู่นี่นา มีเรื่องกล่าวโทษบลา ๆ)
แล้วภาษีเราจะจัดการยังไง?
ในเมื่อนิยามของผู้ซื้อหายไป มองทุกคนเป็นผู้ขายหมด ทั้งขาย Bitcoin ขายพิซซ่า ทำไปตามกฏหมายได้ตามปกติเลย
การลงบัญชี
ในนามบุคคลมีคู่มือแนะนำจากกรมสรรพากรให้อ่านอยู่แล้ว
ในนามนิติบุคคล ทำบัญชียาก และบางทีหุ้นส่วนบางคนอาจจะยังไม่ได้เปิดใจกับคริปโต อีกทั้งยังไม่ครอบคลุม ให้ไปปรึกษาคนทำบัญชีก่อน หรือย้ายส่วนที่รับ BTC ออกไป อาจจะมีคนกลางมา P2P แลกเปลี่ยน Bitcoin เป็นเงินสด แล้วเอาเข้าร้าน
ปล. การลงบัญชีสำหรับนิติบุคคล อาจจะดู MicroStrategy เป็นกรณีศึกษาได้
การรับ BTC
- Manual: มี human resource ตัดเงิน เก็บเงิน แจ้งราคาลูกค้า
- Auto: ไม่มีคน อาจจะเป็นตู้ kiosk มีหลายเจ้า รองรับหลาย ๆ feature สำหรับ website เป็น open node
วิธีการรับง่าย ๆ มี Wallet of Satoshi ซึ่งประสบการณ์ของคนซื้อเป็นเรื่องสำคัญ มี feature Point of Sale ไว้ใส่ราคาที่ลูกค้าจ่าย จะเหมือนเราใช้แอพธนาคารปกติทั่วไป แล้วลูกค้าสแกนจ่าย ในร้าน download ตัว Wallet of Satoshi POS แล้ว login account เดียวกัน คนถือ password เป็นคนเอาเงินเข้าออกได้ ลูกน้องไม่มี permission ตรงนี้
สำหรับ website ติด plug-in opennode บน wordpress ได้
และเงินใน Wallet of Satoshi ไม่ควรเก็บไว้นาน เพราะว่าเป็น custodial wallet ควรโอนออกไป on-chain หรือ exchange อย่าง Boltz ตัวนี้สามารถ switch lightning ไปเป็น onchain ได้ บอกค่า fee ละเอียด
เราจะโปรโมตร้านเรายังไงว่าร้านเรารับชำระด้วย Bitcoin ได้
- ปักร้านที่ BTCMap.org ซึ่งเป็นแผนที่เดียวกันกับใน Wallet of Satoshi
- Bitcoin Lightning Maps Thailand ตอนนี้ร้านนั้นอาจจะมี หรือไม่มีแล้วก็ได้
- ลงทะเบียนฝากร้านที่อันนี้
- บน Nostr สามารถโพสแล้วปักหมุดว่าร้านเราอยู่ตรงนี้ได้
- หน้าร้านแปะโลโก้นี้ได้เลย
จากนั้นเข้าสู่ session ลับ ที่ขึ้น ? นั่นแหละ คือให้เพื่อน ๆ ฝากร้าน แล้วไม่มีใครฝากร้านเลย
ต่อมาไปเข้าห้อง Advance Stage ไปฟัง "Exploring Bitcoin Sidechains (EN)" เข้ามาแปปนึงเขาจะจบแล้ว
หลังจาก session นี้ก็นั่งโซนประจำของเรา หน้าบูธ Age of Bitcoin นั่งเขียนบล็อกอันนี้ไป เม้าไป จนสักพักได้ข่าวจากทีมงานว่า Age of Bitcoin ได้รางวัลที่ 1 เลยเข้าไปข้างในเพื่อร่วมแสดงความยินดี ปลาบปลื้มมาก
คลิปตอนประกาศผล
.
ก่อนเวลาประกาศรางวัลมี session เดือด ๆ ปิดท้าย
Bitcoin Fixes The Money (TH)
- Piriya Sambandaraksa, Piyapong Bhookham (Jingjo), Siraphop Nilbodee (Khing)
อันนี้ฟังไม่ได้จบนะ คือห้องหนาวมาก
จริง ๆ มันเป็น session แบบสบาย ๆ พูดถึงงานนี้ การทำงานของทีม จุดเริ่มต้นที่มาที่ไปของงานนี้ ว่าเหมือนหรือต่างตรงไหน ความประทับใจ
ปีที่แล้วเป็นปีแรกที่ทีมจัด ซึ่งแต่ละคนมีความถนัดที่แตกต่างกัน และไม่ได้ถนัดจากงาน event แบบนี้ การทำ event เหมือนเป็น full-time work อย่างหนึ่ง แต่ได้เรียนรู้อะไรจากการทำเยอะเหมือนกัน
- เรียนรู้เรื่องสถานที่จากปีที่แล้ว และมีหลายเวทีจัดชนกัน main stage หัวข้อตึง ห้องเล็กก็จะพูดเรื่องการ scaling ว่ามี solution ยังไง
- การประชุม งานเริ่มเยอะขึ้น เรียนรู้การจัด priority ไม่ชอบจัดงาน แต่เห็นคนที่มามีความสุข “สถานที่ที่รวมคนบ้ามาจ้องตากัน” 555
- ปีที่แล้วมี feedback ที่ดี ภาพงานกระจายไปทั่วโลก ฮอลล์มีคนฟังแน่นตลอด อยาก hilight สังคมให้โตขึ้น และทำให้ทุกคนมางานไหล ๆ มารู้จักกัน นอกจากได้เพื่อน ยังได้ไอเดีย แรงบันดาลใจ เกิดสังคม builder ขึ้นมา ทำ content แข่งกัน
ปีนี้อาจารย์ตั๊มเน้นการเป็นไป moderator ไม่ได้มี session หลักของตัวเอง และมี speaker หน้าใหม่ ๆ ในงานหลาย ๆ ท่านด้วย
ปีหน้า scale down นิดนึง ไปทำเกี่ยวกับการศึกษา เช่น bitcoin diploma, meetup ต่าง ๆ และพลังของ Proof-of-Work ที่มีอยู่จริง
สุดท้ายขอบคุณ applicate ทีมงานทุกคน
session อื่น ๆ ห้อง Main Stage สามารถอ่านจากทวิตคุณเฌอได้เลย
Quick capture from BITCOIN THAILAND 2024
— KhunCher (@khuncher_co) September 14, 2024
- ทำอาชีพเดียวในทุกวันนี้ยังไม่พอใช้
- เงินเก็บไม่พอเกษียณ หาใหม่ตลอดไป
- มูลค่าของเงินเสื่อมลงไปทุกวัน ในเมื่อเงินรักษาค่าตัวเองไม่ได้ เราก็เอาเวลาไปทำอย่างอื่นไม่ได้นอกจากให้คนอื่นเพื่อแลกกับเงิน pic.twitter.com/tTi2znAzMf
ไปต่อค่อค่ะ capture ภาคบ่าย กับ content against the machine!
— KhunCher (@khuncher_co) September 14, 2024
- ปูเรื่องด้วย K.Pong เล่าประสบการณ์ลบแอพ fb แล้วสมัคร Nostr แทน ที่น่าสนใจคือ social media ทำให้เราเสพติดไปแล้วโดยที่เราไม่รู้ตัว
- limitation ในการทำ content บน social ไม่ต่างอะไรจากการโดน control อีกรูปแบบหนึ่ง… pic.twitter.com/U2SJG8NjWT
ANDDDDD Here we are at 'All Wars Are Banker's Wars"
— KhunCher (@khuncher_co) September 14, 2024
- ชนะสงครามได้ เอาเงินมาจากไหน ? pic.twitter.com/C62Z9iS1R6
Before we say 'Bitcoin fix everything you gotta know why 'Fiat Runs Everything' first #BITCOINTHAILAND2024
— KhunCher (@khuncher_co) September 15, 2024
Well, from
- Cronyism
- Corruption
- Cantillon Effects ถูกพูดถึงอีกครั้ง and yes it is pic.twitter.com/rCb0rctTrk
สุดท้ายก่อนจบบล็อกเนอะ ก่อนงานนี้ก็ได้ลองส่ง grant โปรเจกต์ส่วนตัวที่อยากทำไป ชื่อว่า "Bitcoin Odyssey" อยากให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่ทุกคนเข้าถึงได้ด้วย website และทุกคนสามารถเข้ามา contribute ได้ด้วย ผ่าน Github
- จบงานแล้วยังสามารถสมทบทุนต่อได้ที่นี่
- หน้าเว็บตอนนี้ยัง beta อยู่ จะใส่ data จริงที่ผ่าน rewrite กับมือ (เพราะตอนนี้เอาจาก AI ขึ้นมาอยู่) และปรับหน้าเว็บใหม่อีกรอบนึง ยังไงเดี๋ยวมี update ตามช่องทางต่าง ๆ
- อยากร่วม contribute ไป Github
และก่อนที่จะส่งได้ต้องงมอะไรเยอะแยะเลยว่าต้องเตรียมอะไรบ้างนะ อ่ะ lightning wallet อันไหนดีนะ อ่อเขาใช้ Wallet of Satoshi กัน แล้ว Nostr ตอนแรกนึกว่าแอพชื่อนี้จริง ๆ จนมาในงาน อ่ออออ เป็น protocol นึง
ในงานนี้เราก็ได้ความรู้ใหม่มากมาย ได้ลองใช้ Lightning เล่น Nostr เป็นแล้ว หลังจาก session ที่สอนเล่น Nostr จนวันที่ปล่อยบล็อกนี้ ประมาณ 6 วัน เราโพสไปทั้งหมด 8 posts ได้ไปทั้งหมด 820 sat คิดเป็นเงินไทย 17 บาท เท่ากับเงินที่ได้จากการทำเพจบน Facebook อย่างเหน็ดเหนื่อย แต่ก็กด reach เดือนนึงได้ประมาณนี้เหมือนกัน ;_;
ถึงแม้จะไม่ได้รู้จัก Bitcoiner ในงานเลยยยยยก็ตาม (เพราะไปอยู่กับแก๊งค์ Bittoon DAO กับ I Learn A Lot เป็นหลัก) แต่พอได้เล่น Nostr คิดว่าน่าจะได้รู้จักชาว Bitcoiner ในไทยมากขึ้นหลังจากงานนี้แหละเนอะ
ติดตามข่าวสารตามช่องทางต่าง ๆ และทุกช่องทางโดเนทกันไว้ที่นี่เลย แนะนำให้ใช้ tipme เน้อ ผ่าน promptpay ได้เต็มไม่หักจ้า
ติดตามข่าวสารแบบไว ๆ มาที่ Twitter เลย บางอย่างไม่มีในบล็อก และหน้าเพจนะ
สวัสดีจ้า ฝากเนื้อฝากตัวกับชาวทวิตเตอร์ด้วยน้าา
— Minseo | Stocker DAO (@mikkipastel) August 24, 2020
profile Nostr
